Yeni CO2 emisyonu yönetmeliği nedir?

Ağır vasıtalar için Avrupa'nın ilk karbondioksit (CO₂) yönetmeliğinin çok basit bir hedefi var: kamyon, otobüs ve yolcu otobüslerinin CO₂ emisyonunu radikal bir şekilde azaltmak.

Avrupa Birliği genelinde bu hedefe ulaşmak için Avrupa Parlamentosu Yönetmeliği (AB) 2019/1242 14 Ağustos 2019 tarihinde yürürlüğe girdi. Bu yönetmelik, binek araç emisyon standartlarını  tamamlamak ve Paris Anlaşması uyarınca kara yolu taşımacılık sektörünün iklim değişikliği ile mücadele etmesine yardımcı olmak amacıyla hazırlandı.

Avrupa Parlamentosun yönetmelikle ilgili açıklaması: “Bu yönetmelik kara yolu taşımacılık sektörünün neden olduğu CO2 emisyonunu azaltmak için açık bir yol göstererek  2030 yılına kadar dünya genelinde sera gazı emisyonunu 1990 yılına kıyasla en az % 40 azaltmak yönündeki bağlayıcı hedefine katkıda bulunmaktadır.”

İddialı hedefler

Bu hedeflere ulaşmak için yönetmelik, araç üreticilerinin filo çapında CO₂ emisyon hedefleri belirlemesini öngörmektedir. 2025 itibariyle, bu hedeflere ulaşmak için ağır vasıtalardan salınan CO₂'in 2019-20 verilerine kıyasla ortalama %15 azalması gerekmektedir. 2030 itibariyle ise bu emisyon 2019-20 yıllarına oranla %30 civarında azalmış olmalıdır.

Yönetmelik ilk etapta sadece 2019 Ocak ayından itibaren üretilen ve maksimum brüt araç ağırlığı (GVW) 16 ton olan kamyonlar için geçerli olup, 2020 Ocak ayından itibaren, brüt ağırlığı 7,5 ton veya üstü araçlar da bu yönetmeliğe dahil edilmiştir.

Bu yönetmelik -iki akstan sabit veya damperli kamyona kadar- çok farklı kamyonlar için geçerlidir.. Ağır vasıtaların saldığı toplam CO₂ emisyonunun yaklaşık %70'i bu tür araçlardan kaynaklanıyor. 2022 yılının sonunda ise bu yönetmelik gözden geçirilerek muhtemelen otobüs, yolcu otobüsü ve treyleri de kapsayacak şekilde genişletilecektir. Bunun basit bir hedefi var. Avrupa Parlementosu'na göre: "Böyle kademeli bir yaklaşım, enerji tasarruflu teknolojilerin yanı sıra sıfır ve düşük emisyonlu ağır vasıtaların piyasaya girişini hızlandırmak için sektöre açık ve erken bir uyarı vermektedir."

Ortalama emisyonu öngörülerin üzerinde olan OEM'ler para cezasına tabi olacaktır.

Toplam AB karbon emisyonlarının %6'sı kamyon ve yolcu otobüslerinden kaynaklanıyor.

Yeni karbondioksit emisyon yönetmeliği neden önemli?

Kara yolu taşımacılığında kullanılan kamyon ve otobüsler, Avrupa Birliği'ndeki karbon emisyonunun %6'sına karşılık geliyor.  Bu rakam, karayolu taşımacılığından kaynaklanan toplam karbondioksit (CO₂) salınımının yaklaşık dörtte birini oluşturmaktadır.

Bu rakamlar da yükselmeye devam ediyor. Fosil yakıtlara bağımlılığıyla bilinen kara yolu taşımacılığına talep giderek artırıyor. Avrupa Parlamentosu, AB'de taşımacılık sektörünün neden olduğu CO₂ emisyonunun %25'inin ağır vasıtalardan kaynaklandığını iddia ediyor. Avrupa Komisyonu'na göre: “Hiçbir harekete geçilmediğinde, ağır vasıtalardan salınan CO₂ miktarının 2010 ve 2030 yılları arasında % 9 civarında artması bekleniyor.”   

Bu gerçeklere rağmen, bugüne kadar, ağır vasıtalara CO₂ emisyonunu azaltma şartı getirilmemişti.  Ancak Avrupa Parlamentosunun 2019 yılındaki kararında belirtildiği gibi buna kesinlikle ihtiyaç vardı: “Paris Anlaşması'nın hedeflerine katkıda bulunmak için, tüm taşımacılık sektörünün sıfır emisyona geçişinin hızlandırılması gerekmektedir.”

Birleşmiş Milletler  İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) kapsamında 2016 yılında Paris Anlaşması imzalandı. Bu anlaşmanın amacı, dünya çapında sanayi öncesi  seviyelerden kaynaklanan ortalama sıcaklık artışını  1.5°C'nin altında sınırlamaktı. 

Emisyonu azaltmak

Tüm bu hedeflere ulaşmak için karbondioksit emisyonunun radikal bir şekilde azaltılması gerekiyor. AB'nin 2050 yılında 1990 yılına göre %60 azalmayı yakalaması için de ağır vasıtalar büyük önem taşıyor.

Bu çevresel meselelerin yanında, ağır vasıtaların daha verimli hale getirilmesi başka faydalar da sağlayacaktır. Üreticileri sıfır egzoz çıkış borusu emisyonlu yeni araçlar geliştirerek yeni araçlarının CO₂ emisyonunu azaltmaya teşvik etmek, Avrupa araç üreticilerinin küresel pazardaki rekabet gücünü artıracaktır.

Diğer Faydalar

Bu yönetmeliğin getirdiği şeffaflık, nakliye şirketlerinin farklı üreticilerin tekliflerini karşılaştırmalarına zemin hazırlayacak. Aynı zamanda daha bilinçli satın alma kararları vermelerine de yardımcı olacak. Böylece çoğu ağır vasıtanın neden olduğu ve toplam işletme maliyetlerinin yaklaşık üçte birini (% 30) oluşturan yakıt masrafları azalacak.

VECTO nedir ve neden yapıldı?

Bir yönetmelik çıkarmak işin kolay tarafıdır. Yönetmeliği uygulamaya almak ise bu kadar kolay değildir. İşte bu yüzden VECTO'nun yapımı yıllar aldı.

Taşıtların Enerji Tüketimini Hesaplama Aracının kısaltması olan VECTO, bilgisayar destekli bir modelleme programıdır. Avrupa Komisyonu tarafından ağır vasıtaların yakıt tüketimini ve dolayısıyla karbondioksit emisyonunu  bir dizi parametre kullanarak hesaplamak üzere tasarlanmıştır.

Araç çeşitliliği

2019 yılından önce kamyonların egzoz emisyonunu doğru bir şekilde ölçmenin bir yolu yoktu. Motorlardan çıkan emisyonun zararlı olduğu biliniyordu, ancak tuğla taşıyan damperli bir kamyonun motoru, köpük blokları taşıyan aynı motora kıyasla çok daha fazla yakıt tüketecek  ve emisyon yaratacaktır.

Emisyon ölçümü yapmadan emisyonu azaltmak için tasarlanmış bir yönetmelik nasıl uygulanabilir?

Yasa koyuculara göre bu sorun, birbirine çok benzeyen ve aynı şekilde kullanılan otomobillerin aksine, kamyonların çok farklı olmasından kaynaklanıyor.

Avrupa Komisyonu'nun kararına göre,  milyonlarca ağır vasıta türü mevcuttur. Motoru aynı olan iki kamyon modeli, farklı şanzıman ve aks konfigürasyonuna sahip olabilir. Her bir aksta farklı lastikler takılı olabilir. Bazı akslarda tek, bazı akslarda çift teker bulunabilir. Ve tabii ki çok faklı işlerde kullanılabilirler.

Simülasyon

VECTO bir simülasyon aracı olduğundan farklı kamyonlara adapte edilebilir.  Bu, farklı kamyonların CO₂ emisyonu ve yakıt tüketimini simüle edebilmesi demektir. Bunu yaparak, sektördeki genel emisyon seviyesi değerlendirilebilir. Bu da mevzuatın oluşturulmasını ve uygulanmasını mümkün kılacaktır.

Araştırmacılar, simülasyon modelinin çözüm olabileceği sonucuna vardılar. Bu sayede, motor, şanzıman ve lastiklerin yanı sıra kullanım alanı gibi aracın tamamının değerlendirilmesi mümkün olacak.

Kısa vadede, üreticiler araçlarını satmadan önce değerlendirmeye tabi tutabilirler, alıcılar da değerlendirme sonucu sayesinde daha bilinçli bir satın alma yapacaklardır.

VECTO nasıl çalışır?

Taşıtların Enerji Tüketimini Hesaplama Aracı – kısaca VECTO – bir bilgisayar simülasyon programıdır. Programa ilgili ağır vasıta ve kamyonun nasıl yapılandırıldığı ve kullanıldığı hakkında bilgi girildiğinde, aracın yakıt tüketimini ve karbondioksit emisyonunu hesaplamak için bir simülasyon çalıştırır.

Böylece çok daha fazla sayıda araç için basit bir fiziksel teste kıyasla karbondioksit çıkışları çok daha doğru hesaplanabilir.

VECTO neden gerekli?

Kısa vadede, VECTO, araç üreticileri (OEM'ler) tarafından kullanılacak. Toplanan bilgiler bir müşteri bilgi dosyası yaratmak amacıyla kullanılacak. Müşterilerin farklı araçların performansını anlık kıyaslayabilmeleri için bayilerde bu bilgiler satış sistemine entegre edilecek. Müşteriler, satın alacakları aracın müşteri bilgi dosyasından bir kopya alacabilecekler.

VECTO, "öncesi" ve "sonrası" karşılaştırmalarla OEM'lerin (araç üreticilerinin) geliştirdikleri farklı teknolojilerin gerçekte ne kadar işe yaradığını ölçmelerine yardımcı olacak. Ve tabii ki, düşük yuvarlanma direncine sahip lastikler gibi yeni ürünlerle ilgili tedarikçileri ile yakın işbirliği yapabilecekler. 

Infografik